Zastavení č. 9 Ratibořický zámek

 Ale v zámku? Tam nebylo žádného pořízení! Tu běžel premovaný sloužící, tu komorná v hedvábí, tu pán a zase pán, a každý nesl hlavu výše, než mu narostla, a vyšlapoval si jako ti pávi, co jedině právo měli na trávníku se procházet. Jestli některý z nich babičku pozdravil, řekl jen tak zběžně „Guten Morgen“ nebo „Bon jour“, a babička se začervenala a nevěděla, má-li říci „Až na věky“ nebo „Dejž to Pánbůh“. Vždy říkávala doma: „Tam v tom zámku je pravý babylon!“

Božena Němcová: Babička 

Ratibořický zámek je známý především jako letní sídlo vévodkyně Kateřiny Vilemíny Zaháňské, příslušnice vysoké šlechty, jejíž skutečný vztah k poddaným Božena Němcová v Babičce zidealizovala z touhy po lidské a životní harmonii. Objekt byl postaven roku 1708 nedaleko pusté ratibořické tvrze Vavřincem Piccolominim jako jednopatrový barokní zámeček s kaplí ve stylu malých italských letohrádků. Roku 1800 zámek přebudovala Kateřina Zaháňská v moderní empírové sídlo. Roku 1811 byl na volném prostranství před zámkem stržen původní dvůr a na dnešním místě postaven nový. Z rybníčku k napájení dobytka dala vévodkyně upravit jezírko a na louce před zámkem park.

Za vlády Schaumburgů bylo průčelí zámku sice rozčleněno lizénami a šambránami, ale architektonická střídmost evropského klasicismu mu dodnes dodává zvláštního půvabu.  Po druhé světové válce přešel zámek do majetku státu. Od roku 1978 je zámek spolu s některými dalšími objekty v údolí národní kulturní památkou.

V prvním poschodí se nacházejí salóny z období klasicismu, empíru a biedermeieru. Společenské a soukromé prostory svým vybavením připomínají dobu největší slávy Ratibořic, kdy zde sídlila Kateřina Vilemína vévodkyně Zaháňská, princezna Kuronská a hostila zde významné osobnosti z řad politiků a umělců. Jsou zde zastoupeny kvalitní malířské práce od 16. do 19. století a uplatňuje se kolekce evropského porcelánu a skla.

V přízemí zámku jsou pak interiéry z doby posledních soukromých majitelů na přelomu 19. a 20. století. Místnosti jsou zařízeny nábytkem z 19. století, který doplňují podobizny příslušníků a příbuzných knížecí rodiny Schaumburg - Lippe a dánské královské rodiny, kolekce dánského porcelánu, anglické kameniny, grafických listů a soubor osobních předmětů příslušníků rodiny.

Przystanek nr 9 - Pałac

Pałac w Ratibořicach znany jest przede wszystkim jako letnia siedziba księżnej Wilhelminy Żagańskiej, przedstawicielki wyższej szlachty, której relacje z poddanymi zostały przez Boženę Němcovą w „Babuni” wyidealizowane, co wynikało z pragnienia przedstawienia harmonii człowieka i życia. Obiekt został wybudowany w 1708 roku przez Lorenzo Piccolominiego nieopodal opuszczonej twierdzy w Ratibořicach. Pierwotnie był to jednopiętrowy pałacyk z kaplicą w stylu niewielkich włoskich pawilonów. W 1800 roku Wilhelmina Żagańska przebudowała pałacyk na nowoczesną rezydencję w stylu empire. W 1811 roku na otwartej przestrzeni przed pałacem rozebrano pierwotne zabudowania gospodarcze, a na obecnym miejscu wybudowano nowe. Księżna kazała przerobić staw służący do pojenia bydła na sadzawkę, zaś w miejscu łąki przed pałacem powstał park. Za panowania Schaumburgów fasada pałacu została podzielona lizenami i ościeżnicami, ale architektoniczna surowość europejskiego klasycyzmu do dziś nadaje jej wyjątkowego uroku. Po II wojnie światowej pałac stał się własnością państwa. Od 1978 roku pałac, wraz z kilkoma innymi budynkami w dolinie, jest narodowym zabytkiem kultury. Na pierwszym piętrze znajdują się salony z okresu klasycyzmu, empire i biedermeieru. Wyposażenie pomieszczeń, w których przyjmowano gości, i prywatnych pokoi przypomina okres największego rozkwitu Ratibořic, kiedy rezydowała tu księżna Wilhelmina Żagańska von Kurland, która przyjmowała tutaj ważne osobistości spośród grona polityków i artystów. Znajdują się tutaj dzieła sztuki malarskiej z okresu od XVI do XIX wieku, wyeksponowana jest również kolekcja europejskiej porcelany i szkła.

Na parterze pałacu znajdują się pomieszczenia z okresu ostatnich prywatnych właścicieli z przełomu XIX i XX wieku. Są one wyposażone w meble z XIX wieku, uzupełnione o podobizny członków rodziny i krewnych rodu Schaumburg-Lippe oraz duńskiej rodziny królewskiej, kolekcje duńskiej porcelany, angielskiej kamionki, grafiki, a także zbiór przedmiotów osobistych członków rodziny.